Son aylarda kendine has sesiyle bir sanatçı dikkat çekiyor. Bu sanatçı Rûmet Alxas. Pop tarzıyla eserlerini seslendiren sanatçı, aynı zamanda yedi dil bilen bir doktor. Alxas, arkadaşlarıyla Kürt Psikiyatrist ve Psikologları Derneği kurmaya hazırlanıyor.
HABER
Rûmet Alxas 1990 yılında Almanya’nın Aachen kentinde doğdu. Bonn Üniversitesi’nde Tıp Fakültesi’ni bitirdi. Bir yıl ameliyatlarda çalıştıktan sonra şimdi psikiyatrist olarak hizmetini sürdürüyor.
Rûmet, ayrıca pop tarzında Kurmancî ve Dimilkî şarkı yazıyor, besteliyor ve seslendiriyor. Bugüne kadar yaklaşık 50 Kurmancî ve Diimilkî şarkı yazıp besteledi ve bunları stüdyoda kaydetti. Kurmancî eserleri de ikiye ayrılıyor. Bazılarını okul Kürtçesi, bazılarını da Alxas şivesiyle seslendiriyor.
Rûmet’in annesi Alman ve Macar, babası Kürt.
O çok dilli bir doktor. Anne ve babasından Almanca öğreniyor. Okulda İngilizce, Fransızca ve Latince; okul tatillerinde de kendi kendisine Eski Yunancayı öğreniyor. “Neden Eski Yunanca” sorusunu şöyle yanıtladı: “Eski felsefe, eski tarih ve mitolojiyi çok sevdiğim için Eski Yunancayı öğrendim. Ayrıca Kürtler ve Yunanlılar tarihten gelen komşular. Eski Yunanca eserlerde Kürdistan hakkında bilgileri okumak için de öğrendim.”
Rûmet Alxas tüm bu dillerden sonra da Kurmancî ve Dimilkî öğreniyor. Babaannesi kurmancî, dedesi de kurmancî ve dimilkî konuşuyor. Kürtçe öğrenme sürecini ise Rûmet Alxas şöyle anlattı: “Kürtçeyi önce kitaplardan öğrendim. Sonra nenemin yanına gittim. Gördüm ki bizim şivemiz ile okul Kürtçesi farklı. Biz Alxas aşiretindeniz. O zaman Alxas şivesini de öğrendim.”
Elbistan’da Alxas Aşireti’ne mensup 26 köy ve mezra bulunuyor. Alxas Aşireti’ne mensup köylerin olduğu alan Kürecik’in komşusu. Bazı sesler var ki Kürdistan’da sadece Alxas’lılar ve Kürecikliler çıkarıyor. Rûmet eserlerinde o sesleri özellikleri vurguluyor. Bunun nedenini de şöyle açıklıyor: “Benim için Maraş ve Malatya çok çok önemli. Benim kimliğimdir. Kürdistan çok renkli bir ülkedir. Almanya’da da eskiden aşiretler vardı. Kürdistan’da aynı öyledir. Yöresel şivemiz farklıdır ve bunun varlığını sürdürmesi büyük bir hazinedir.”
Mamko Şarkısına Getirdiği Yenilik
Rûmet Alxas, Kürecik yöresinin ünlü ağıtlarından Mamko’yu pop tarzıyla yorumladı ve klip de çekti. Klibi internette “Mamadâlî” ismiyle yayınlandı. Sadece müzik tarzıyla değil, şarkının sözlerinde de değişiklikler göze çarpıyor. Örneğin Kürdistan sözcüğü geçiyor. Eserin o bölümü şöyle:
Tuyî kurd û qizilbâş î
Mamko tuyî xurt û xwâş î
Mamko Mamko Mamdâlî
Havâl rindo tzî dalâl î
Tu saroçe Kurdistân(ê) î
Mamko tî bîst û tzâr sâlî
Görüldüğü gibi Rûmet Alxas bu eseri Kürecik şivesiyle yazdı ve yorumladı. Kürecik ve Alxas coğrafyasının konuştuğu Kürtçe şivesi literatürde “Kurmanciya Berfiratê” olarak geçiyor. Bu şivede son yıllarda â kullanılıyor. Bunun nedeni bu şiveye has olan a ile o arasındaki bir ses var ve böyle ifade ediliyor. Tz yanyana kullanıldığında da ç olarak okunuyor. “Bîst û tzr” denildiğinde bîst û çar” okunuyor. Ama tz sesi sadece Kürecik ve Alxas coğrafyasındaki insanlarımızın kullandığı bir sestir.
Mamadâlî Âxiçe Kürecik Kürtlerinin liderlerindendi. 1915 yılında Osmanlı Devleti’ne başkaldırdı. İsyanda eşi Hûrî de ona yardım etti. Daha sonra Mamadâlî Osmanlılar tarafından Harput’ta asılarak katledildi. Rûmet Alxas okuduğu eserde Hûrî’ye de yer veriyor ve onu şöyle dile getiriyor:
Hûrî rav ta têdakoşî
Hûrî Hûrîya Âlxâşî
Tuyê kurd û qizilbâş î
Tu saroçe xurt û xwâş î
Sabê kurdân têdakoşî
Hûrî tuyê Kurdistân î
Kürt Psikiyatrist ve Psikologları Derneği Kuracaklar
Rûmet Alxas şimdi psikiyatrist olarak çalışıyor. Kendisi ve bir grup arkadaşı Kürt psikiyatrisleri ve psikologları derneği kurmak için çalışmalar yürütüyor. Bunun nedenini ve çalışmada neyi hedeflediklerini Alxas’a sorduk.
Tıp Fakültesi’ni bitirdin. Önce operasyon bölümünde çalışıyordun. Şimdi psikiyatrist olarak başladın. Neden bu geçişi yaptın?
Ezidi Kürtler 2014 yılında çok büyük bir travma yaşadı. O travma sürüyor. Ayrıca burada göçmen ve yaşları ilerlemiş Kürtler var. Kendilerini Almanca ifade edemiyorlar. Amacım onlara anadilde destek olmak.
Öte yandan, Kürtlerde kimliğini tanımlayamama durumu var. Maraşlı arkadaşlarım, “Ben Aleviyim”, Erzincanlı arkadaşlarım “Ben Türküm”, Urfalı arkadaşlarım “Biz Müslümanız”, Dêrsimli arkadaşlarım “Ben Zazayım” diyor. Halbuki Alîşêr Dêrsim için “Welatê şêran” diyordu. Yani arkadaşlarım “Ben Kürdüm” diyemiyor. Bu geçmişten bu yana beni düşündüren bir konu oldu. Bu konuda çalışmak istedim.
Dernek çalışmaları nasıl gidiyor?
Uzun zamandır bütün Kürt psikiyatristleri ve psikologlarının bir çatı altında birleşmelerini hayal ediyordum. Önce Almanya, zamanla bütün Avrupa’da… Şimdi bunun ilk adımını atıyoruz. On psikiyatrist ve psikolog ile bir araya geldik. Hepsi kendi dallarında uzman. Şimdi dernek tüzüğü hazırlıyoruz. Bu çalışmalarımızı sona erdirince bir kongre ile derneğimizin resmi açılışını yapacağız.
Derneğin nasıl bir katkısı olacak?
İnternette bir sayfa açacağız ve burada adres kataloğu yayınlayacağız. Bu katalogta dünyanın her tarafındaki Kürt psikiyatristleri ve psikologlarının isimleri, adresleri, telefon numaraları ve uzmanlık alanları yazılacak. Böylece insanlarımız yaşadıkları şehirlerde hızla Kürtçe bilen psikiyatrist ve psikologlara ulaşabilecek.