ABD Dışişleri Bakanlığı, ülkelerin dini özgürlükler alanındaki uygulamalarını değerlendirdiği 2021 raporunda, Türkiye’de hükümetin dini azınlıklar için ‘düşmanca bir siyasi ortamı tetikleyecek davranışlarda, kasıtlı eylemsizliklerde ve söylemlerde’ bulunduğunu kaydetti.
Birleşik Devletler Uluslararası Dini Özgürlükler Komisyonu (USCIRF) tarafından yayınlanan 2021 raporunda, cemevlerinin ibadethane olarak tanınması, dini azınlıklara tüzel kişilik ve yönetim kurulu seçimi düzenleme haklarının verilmesi ve Halki Ruhban Okulu’nun açılması gibi kilit öneme sahip konularda çaba harcanmadığını vurgulandı.
Söz konusu raporda, ‘Hükümet dini azınlıklar için düşmanca bir siyasi ortamı tetikleyecek davranışlarda, kasıtlı eylemsizliklerde ve söylemde bulunuyor’ ifadeleri yer aldı.
“NEFRET SÖYLEMİ VE ŞİDDET EYLEMLERİNE TOLERANS GÖSTERİLİYOR”
Raporda ayrıca hükümetin nefret söylemi ve şiddet eylemlerine de tolerans göstermeye devam ettiği vurgulandı. Mart ayında daha demokratik ve daha özgür bir Türkiye vaadiyle ilan edilen İnsan Hakları Eylem Planı’nın insan haklarının sağlanması açısından ‘kaçırılmış bir fırsat’ olarak nitelendirildi.
Raporda Halki Ruhban Okulu’nun açılmaması, azınlık vakıflarının yönetim kurulu seçmesine izin verilmemesi, cemevlerinin ibadethane olarak tanınmaması, örgün eğitimde sadece Sünni-islam öğretilerine yer verilmesinin sorun teşkil ettiği de aktarıldı.
“ABD, TÜRKİYE’Yİ ‘ÖZEL İZLEME LİSTESİNE’ ALABİLİR”
Raporda, Türkiye’de yaşayan 50 bin civarında ki Uygur’un 2017 yılında Türkiye ve Çin arasında imzalanan ‘Suçluların iadesi anlaşması’nın Meclis’te oylanarak kabul edilmesi halinde geri gönderilme durumunun olduğu da yer aldı.
Raporun sonuç bölümünde ise, Türkiye’nin ciddi dini özgürlük ihlallerinde bulunması ya da göz yumması nedeniyle Amerikan Dışişleri Bakanlığı’na, Türkiye’yi ‘özel izleme listesine’ alması tavsiye edildi. Ayrıca Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ülkedeki dini hoşgörü ve azınlıkların güvenliğine yönelik dini söylemleri ve sembolleri siyasi gücünü sağlamlaştırmak için kullanmaya devam ettiği belirtildi. Bununla birlikte hükümetin dini çeşitlilik yerine sadece Sünni-islam yorumuna destek vermeyi tercih ettiğinin de altı çizildi.
PİRHA/ANKARA