İzmir’de 1900’lü yıllarda Abdal Alevilere ait 26 hanenin yerleştiği ve ilk cemlerinin tutulduğu Kuruçay Mahallesi’ndeki hanenin bir odası cemevine çevrilmiş. 20 yıldan sonra ilk defa cemin yapıldığını söyleyen Emiralem Mahallesi Muhtarı Hüseyin Heptepe, “Birleşik cemlere bu hanede geçildi. Bunun gibi evlerde kırklar cemi tutuldu, aşureler kaynadı. Benim dedem de Alevi dedesiydi ve düzenli cemler yapılıyordu. Büyüklerimiz öldükten sonra çocukları bu gelenekleri, cemleri devam ettiremediler” diye konuştu.
İzmir Kuruçay Mahallesi’ne 1900’lü yıllarda yerleşen 26 Abdal Alevi hanenin nüfusu şimdi binlerce haneye ulaşmış durumda. Bölgeye yerleşen 26 hane içerisinde 4 hanenin ilk cemlerini tuttuğu hanenin bir odası cemevine çevrilmiş. Hakk’a yürüyen dedelerinden sonra yolu yürütecek kimsenin kalmayışı ve cemaatlerin Abdal mahallerine yoğunluklu ideolojik saldırıları ile birlikte 20 sene cem tutulmamış.
Uzun zamandır kapısı kapalı olan ve otantikliğini koruyan bu ev (cemevi), Abdal Alevilere ait toplumsal hafızaya ışık tutmaya devam ediyor. 20 yıl cemin tutulmadığı Kuruçay Mahallesi’nde 2 sene önce cem tutulmuş.
Bu cemevinin kapısının kapalı oluşunun ve cem yapılamamasının Abdal Alevilerin kanayan bir yarası olduğunu ifade eden Emiralem Mahallesi (eski ismi ile Kuruçay) Muhtarı Hüseyin Heptepe, Abdal Alevilerin yolu sürdürmesinin ancak Alevi dedeleri ile mümkün olacağını vurguladı.
“DEDELERİMİZİN KALMAYIŞI İLE CEMLERDEN UZAKLAŞTIK”
Heptepe, yolu sürecek dedelerinin kalmayışı ile erkanların yapılmadığını söyleyerek, “Emirsultan Mahallesi eski ismi ile Kuruçay 8500 yıllık tarihi olan bir mahalle. Kurtuluş savaşından önce 26 Alevi hanenin yerleştiği bir Roman mahallesidir. Romanlar yerleşik düzeyde yaşarlar ve kendi içerisinde Rom, Dom ve Abdal diye sınıflandırılır. Biz Abdal Alevi olan kısmıyız. Atalarımızın burada çok eski anıları, sohbetleri, cemleri var. Bugün bu cem yapılan yerin anahtarını arar iken zorlandık. Aslında büyük bir trajedi, kanayan bir yaramız. Alevi kültürünü devam ettirebilecek bir dedemizin kalmayışı, cemaatlerin toplumuza yönelik hamleleri ile özümüzden uzaklaştırılmak isteniyoruz. Ne kadar uzaklaşsak da maneviyat her zaman yaşıyor. Kuruçay suç oranının en yüksek olduğu mahallelerden. Ama mahalleye indiğinizde bir Abdal Alevi kültürünün olduğunu gördüğünüz” dedi.
“İLK BU HANEDE CEM TUTULDU, MANEVİYATI VAR”
Birçok cemlerinin, aşurelerinin bu hane içerisinde bulunan cemevinde yapıldığını ve bu hanenin Abdal Aleviler için bir maneviyat olduğunu dile getiren Heptepe, “Bu cemevinin olduğu yer aile hanesi olarak biliniyor. Buraya yerleşen 26 hanenin 4 hanesi bu ev üzerinde devam ettiği için örf, adet ilk buradan çıktı. Birleşik cemler bu hanede geçildi. Bunun gibi evlerde kırklar cemi tutuldu, aşureler kaynadı. Benim dedem de Alevi dedesiydi ve düzenli cemler yapılıyordu. Büyüklerimiz öldükten sonra çocukları bu gelenekleri, cemleri devam ettiremediler. En son Hüseyin Etli Dede ile bu maneviyat muhafaza edildi. Bu cemevinde çok ayrı bir maneviyat var. Çok uzun zamandan beri burası kapalı. Sizin geleceğiniz andan itibaren anahtarı aramaya başladık. Torunları, gelinleri, oğulları anahtarı bulamadı. Anahtar elimizin ucunda bir yerde duruyordu ama göremedik. Bir anda gözümüze çarptı. Biz bu evliyalarımızın kerametidir diyoruz” ifadelerini kullandı.
“20 YIL ARADAN SONRA CEM GERÇEKLEŞTİRDİK”
Heptepe, 20 yıl aradan sonra cemaat ve siyasilerin baskılarına rağmen 2 yıl önce bir cem gerçekleştirdiklerini söyledi. Alevi dedelerinin, kanaat önderlerinin Abdal Aleviler ile ilişkilenmeleri ile yolun devam edeceğine işaret eden Heptepe şöyle konuştu:
“Haydar dedemizden sonra Hüseyin Dedemiz yolu sürdürüyordu. Ağır bir ameliyat geçirdikten sonra konuşma yetisini kaybetti. O arada dedemiz olmayınca insanlarımız örf ve adetinden uzaklaştı. Toplayıcı bir yol önderi de çıkmadı. Bu sürede cemaatlerin de Roman mahallelerine yönelik yoğun bir savaşı vardı. En son 20 sene önce dedem bir cem yaptırmıştı. Bu içimde ukte kalmıştı ve bir cem yaptıracağım diye kararlıydım. Cemaatlerin ve siyasilerin müdahalesine rağmen yaklaşık 2 sene önce bir cem yaptık. Katılım çok kuvvetliydi, halk özlemişti. Yılmayacağız, mücadele etmeye devam edeceğiz. Bu mahalledeki maneviyatı birlikte taşımamız lazım. Umarız bu görüşmeden sonra Alevi dedeleri, kanaat önderleri ve Hak yolundaki dostlarımız bu mahalleye gelirler ve örflerimizi devam ettirirler.”
Ersin ÖZGÜL/PİRHA