Rıza Şehri Akademisi’nin düzenlediği, ‘Alevi Ansiklopedisi Sempozyumu’ Sonuç Bildirgesi yayınlandı. Bildirgede, “Ansiklopedi yazılımı üç yıl devam edecektir. Ansiklopedi Türkçe, Kurmanci, Kîrmancki, İngilizce, Fransızca ve Almanca dillerinde çok dilli olarak canlara hizmet sunacaktır. 2025 başında Alevi Ansiklopedi Dijital sayfası tamamlanmış olacak. 15 Ocak 2025’ten itibaren bilim insanlarından tematik konular üzerine yazılmış makaleleri alınmaya başlanacak, Haziran 2025’ten itibaren tematik konular erişime açılacaktır” denildi.
Rıza Şehri Akademisi, Alevi Yol önderleri, konuyla ilgilenen akademisyenler ve araştırmacıların katılımıyla 16-17 Kasım’da Almanya/Dortmund’ta iki günlük ‘Alevi Ansiklopedisi Sempozyumu’gerçekleştirildi. Rıza Şehri Akademisi, bugün sempozyumun sonuç bildirgesini yayınladı.
“ALEVİLİK TARİHİ, İNANCI VE GÜNCEL SORUNLARI HAKKINDA DEĞERLENDİRMELER YAPILDI”
Sonuç bildirgesinde, “Sempozyumda Alevi ve Alevilik bilgisine dönük akademik alan yaratmak ve bağımsız akademik çalışmalar üzerinden her sürekten Alevi’nin temel başvuru kaynağının nasıl olması gerektiğine ilişkin sorulara yanıt olunmaya çalışıldı” denildi.
Bildirgede şu ifadeler yer aldı:
“Bugüne kadar Alevi çalışmalarını yürüten farklı Alevi kurum temsilcilerinin de yer aldığı sempozyumda Alevilik tarihi, inancı ve güncel sorunları hakkında çok yönlü değerlendirmeler yapıldı, çözüm ve çıkış yoluna ilişkin değerli öneriler sunuldu. Her sürekten Alevilerin inanç alanındaki temel ihtiyaç ve beklentilerini karşılamak amacıyla iki gün üçer oturum olmak üzere altı oturumda çok dilli, bilimsel ve objektif Alevi Ansiklopedisi Yazılımına ilişkin değerli deneyim ve birikimler ortaklaşıldı.
16 Kasım 2024 Cumartesi, ‘Bilginin Politikası Bağlamında Alevilik-Bilgisinin Aktarımı Sorunu ve Alternatif Deneyimler’ oturumunda Türkiye deneyimleri aktarıldı. Alevilik bilgisinin derlenmesi ve aktarımının, Türkiye’de devlet politikaları nedeni ile zor olduğunun altı çizildi. Üniversiteler bünyesinde enstitüler, Alevi Açılımı ve en son olarak Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı ve zorunlu din eğitimi gibi politikalarla bilgisel-şiddetin dayatıldığı ifade edildi.
“ALEVİ ANSİKLOPEDİSİ SAYESİNDE KİRLİ VE ÇARPIK BİLGİLERİN ÖNÜNE GEÇİLECEK”
Alevi kurumları, Alevi akademileri, dergiler ve yayınlar gibi önemli çalışmalar ve çabalarla bilgisel şiddette karşı ön almaya çalışmışlarsa da başarılı olmadıkları belirtildi. Bu deneyim ve birikimlerin ortaklaştırılmasında, Alevi Ansiklopedisi’nin önemli bir işlev göreceği, bu sayede kirli ve çarpık bilgilerin önüne geçebilmenin mümkün olacağı ifade edildi.
‘Avrupa’da Alevi Akademileri ve Üniversiteler Bünyesinde Alternatif Projelerle Alevilik Eğitimi Deneyimleri’ oturumunda, Avrupa’daki Alevi akademileri ve üniversiteler bünyesinde yürütülen alternatif projeler üzerinden Alevilik eğitimi deneyimleri tartışıldı. Alevilik bilgisinin Avrupa’daki akademik çevrelerde nasıl aktarıldığı, bu süreçte karşılaşılan zorluklar ve elde edilen başarılar değerlendirildi. Dijitalleşen Alevilik -Alevilik Bilgisinin/Belleğinin Dijital Çağda Arşivlenmesi ve Aktarımı oturumunda, hızla gelişen bilgi ve iletişim teknolojilerinin kültürel mirasın aktarımındaki rolü Alevilik perspektifi ile ele alındı. Dijitalleşmenin, Alevilik bilgisinin yeniden üretilmesi ve yorumlanmasındaki işlevi üzerine değerli sunumlar yapıldı.”
“SON YILLARDA, TÜRKİYE VE AVRUPA’DA ALEVİLİK ÇALIŞMALARINA CİDDİ BİR YÖNELİM VAR”
Sempozyumda, Êzidîlik, Yaresan/ Kakailik ve Raa/Reya Haq inancı başta olmak üzere kadim inançların egemen ulus ve dinlerin baskı ve asimilasyon politikalarına uğratıldıklarının ifade edildiği belirtilerek, şöyle devam edildi:
“İnanç kırıma, sürgün ve zorunlu göçertilmeye olduğu kadar belleksizleştirmeye karşı da dayanışmanın ve ortaklaşmanın önemi vurgulandı. Bu temelde de Alevi Ansiklopedisi’nin gerekli, yerinde ve önemli bir girişim ve çalışma olduğu belirtildi. İnancın Taşıyıcıları Pirler ve Analarla Alevilik-Teolojisi ve -Kozmolojisi Üzerine Söyleşiler oturumunda Aleviliğin tanrı[ça], evren, varoluş, ölüm, yaşam algısı; insanı mükemmelleştirme (İnsanê kamil/insani kamil) konularında Yol önderleri kırsaldaki yaşamlarından kesitler aktardı. Barışçıl, şiddet karşıtı, cinsiyetçi olmayan, korkuya dayanmayan, sevgiyi önceleyen, hayat ve hayatı var eden çevre/kutsal mekan/coğrafyanın (kutsal ana beden), teolojik zemine dair inancın taşıyıcıları Analar/kadınlar ve Pirler duygu ve düşüncelerini belirtiler.
‘Hep birlikte Nasıl Nitelikli, Bilimsel, Kapsayıcı bir Alevi Ansiklopedisi için Katkı Sunabiliriz’oturumunda Alevi kurum temsilcileri, Alevi Ansiklopedisi projesinin tarihi önemde bir proje olarak gördüklerini belirtiler… Bu nedenle kurum olarak ellerinden gelen maddi ve manevi destek ve katkıyı sağlayacaklarını ifade ettiler. Ucu açık olan Aleviler için olduğu kadar mazlum halklar açısından da hayati önemde olan bu değerli projenin Alevi federasyonları, televizyon kanalları, siyasetçiler ve akademisyenlerin işbirliği ve ortak çalışması ile ete kemiğe büründürülmesi gerektiğine ilişkin arzularını dile getirdiler.
Son yıllarda, Türkiye ve Avrupa’da Alevilik çalışmalarına ciddi bir yönelim olduğunun ifade edildiği sempozyumda, özellikle akademi dünyasında konuya ilgi duyan genç jenerasyon başta olmak üzere, geniş kesimlerin araştırma ve inceleme çalışmalarında öne çıkan eksik, yetersiz ve sorunlu yaklaşımları üzerinde duruldu, ihtiyaçlara cevap olacak çalışmaların yürütülmesine dair önemli tespitler yapıldı.”
“İNANCIN TARİHSEL HAKİKATINI BİLİMSEL ARAŞTIRMALARLA AÇIĞA ÇIKARMAK BİR GEREKLİLİKTİR”
Rıza Şehri Akademisi yayınladığı sonuç bildirgesinde, sempozyumda katılımcıların, Aleviliğin içinde mayalandığı uzun verimli tarihsel gerçekliğin yok edilmek istendiğini ifade ettiklerinin altını çizdi.
Bildirgede, “Alevi hareketlerinin ve Alevi kurumlarının kültürel soykırıma karşı bilimsel, objektif çalışmalarla ön almaya çalışmaları öncelikli görev olması gerektiği ifade edildi. Bu görevi iktidar ve çıkar kaygısı taşıyanların yerine getirmediği ve getirmeyeceği gerçeğinden hareketle bağımsız ve objektif araştırma, inceleme yapan kurumlara ihtiyaç olduğu belirtildi. Bu anlamda Rıza Şehri Akademisi gibi özerk kurumların uygulamalı araştırmalarla kültürel, sanatsal ve sosyal aydınlanma çalışmaları içinde olmaları gerektiği ifade edildi. Genelde devletçi sistemin, özelde ulus devletin Kadim Alevi kimliğini, kültürünü asimilasyonla başkalaştırma, kendi tarihsel gerçekliğine yabancılaştırma çalışmalarına karşı hem yaşanan sorunlara çözüm yollarını aramak, hem de inancın tarihsel hakikatını bilimsel araştırmalarla açığa çıkarmanın bir gereklilik ve temel öncelik olduğu dile getirildi” denildi.
“ALEVİ İNANCININ ULUSLARARASI LİTERATÜRÜNÜ OLUŞTURMA ÇALIŞMALARI ÇOK ÖNEMLİ”
Rıza Şehri Akademisi, “Alevi inancı, “Yol bir, sürek binbir“ söylemi ile ifade edildiği üzere farklı coğrafyalarda, farklı etnisitelere dayanan çoklu kimliksel, kültürel ve inançsal farklılıklara sahip bir inançtır” diyerek, şu ifadeleri kaydetti:
“Alevi Ansiklopedisi’nin yazılımının bu çoğulculuğu gözeterek yürütülmesinin, Yol’un tarihsel hakikatine de uygun düşeceği belirtildi. Alevi toplumsallığının tarihini öğrenmek, uzun tarihi geçmişinden bugüne inancın bilinmeyen, karanlıkta kalan hakikatini bağımsız akademik çalışmalarla Alevi canlarla buluşturacak olan Alevi Ansiklopedisi’nin temel bir ihtiyacı karşılamakla kalmayacak yarınlara da tarihsel bir miras olacağı belirtildi.
Son yüzyılda devlet eliyle Alevi toplumunun kollektif hafızası kırıma uğratılırken, çok yönlü dayatmalarla ‘yeni hafıza‘ inşaa çalışmasına hız verildiği belirtilmiş, bu anlamda kadim kollektif hafızanın canlandırılması ve dijital ortamda çoklu dillerle Ansiklopedinin canlarla buluşturulmasının hayati önemde olduğu dile getirildi. Alevi toplumunun gittikçe bir diaspora toplumuna dönüştüğü tespiti yapıldı. Alevilerin yaşadıkları ülkelerin vatandaşları olma çabası içinde olmaları sonucu kimliğin yeniden şekillendiği ifade edildi. Bütün bunlardan hareketle Alevi inancının uluslararası literatürünü oluşturma çalışmalarının çok önemli olacağının tespiti yapıldı. Bugüne kadar oluşan literatürün dışarıdan üretildiği, daha çok itibarsızlaştırma ve kriminalize etmeye dönük bir literatür olduğu tespiti yapıldı. Alevi hakikatine uygun literatür çalışmasına kaynaklı edecek olan Alevi Ansiklopedisi yazılımını zamana yaymadan gerçekleştirilmesi arzusu güçlüce dile getirildi. Dolayısıyla Aleviliğin uluslararasılaşması, küresel bir inanç ve kimliğe dönüşüyor olması gerçeğinin göz önünde bulundurulması gerektiği ifade edilmiş, özerk akademik çalışmalarla bu sürece cevap olunmasının zorunluluğu dile getirildi.
“KURUMLAR ALEVİ TOPLUMUNUN İHTİYAÇLARINI KARŞILAMADA ORTAK HAREKET ETMELİ”
Sonuç olarak; sempozyumda, Alevi toplumunun güncelde karşı karşıya olduğu sorunlar ve ihtiyaçlara dair çok yönlü değerlendirmeler ve tespitler yapılmış olup, yapılacak akademik çalışmaların yol gösterici olması doğrultusunda öneriler geliştirildi. Bilginin üretilmesi, bilginin toplumsallaştırılması ve bunun süreklilik arz etmesi gerektiğinden hareketle benzeri kurumların Alevi toplumunun ihtiyaçlarını karşılamada ortak hareket etmeleri gerektiğinin önemi üzerinde ortaklaşıldı. Alevi hareket ve kurumlarının ortak akıl ve duyarlılıkla ‘Aleviler Kendi Ansiklopedisini Yazıyor’ projesini sahiplenmelerinin tüm Alevilere kazandıracağını belirten katılımcılar, önümüzdeki sürecin etkin ve kazandıran anlayışla örgütlenmesi gerektiği kararlaşmasıyla sempozyum başarılı bir şekilde gerçekleşmiş oldu.”
“ANSİKLOPEDİ YAZILIMI ÜÇ YIL DEVAM EDECEKTİR”
Rıza Şehri Akademisi, sonuç bildirgesinde planlamayı da sıraladı:
-Ansiklopedi yazılımı üç yıl devam edecektir.
– Ansiklopedi Türkçe, Kurmanci, Kîrmancki, İngilizce, Fransızca ve Almanca dillerinde çok dilli olarak canlara hizmet sunacaktır.
-2025 başında Alevi Ansiklopedi Dijital sayfası tamamlanmış olacak.
-15 Ocak 2025’ten itibaren bilim insanlarından tematik konular üzerine yazılmış makaleleri alınmaya başlanacak.
-Haziran 2025’ten itibaren tematik konular erişime açılacaktır.
PİRHA/İSTANBUL