İHD cezaevlerinde yaşanan hak ihlallerini açıkladı

İHD Ankara Şubesi Hapishaneler Komisyonu, yılın ilk üç ayında cezaevlerinde yaşanan ölüm,işkence ve hak ihlallerine dair raporunu açıkladı

İnsan Hakları Derneği (İHD) Ankara Şubesi Hapishaneler Komisyonu, 2023’ün ilk çeyreğinde İç Anadolu Bölgesi’nde bulunan cezaevlerinde meydana gelen hak ihlallerine ilişkin raporu dernek binasında açıkladı. İHD Merkezi Hapishaneler Komisyonu Eş Sözcüsü Nuray Çevirmen, 3 ayda İHD’ye İç Anadolu Bölgesinde bulunan 24 kapalı cezaevinden 89 kişi, diğer cezaevlerinden de 39 kişi olmak üzere toplam 128 kişinin başvuru yaptığını belirtti.

Şüpheli ölümler, açlık grevleri

Çevirmen yaptığı açıklamada cezaevlerindeki doluluk oranına dikkat çekerek  kapasitesinin üstünde tutuklunun cezaevinde tutuduğunu belirtti. Bu kapsamda 61 bin 776 tutuklu kapasite dışında cezaevinde tutuluyor. Çevirmen, ilk 3 ayda çeşitli cezaevlerinde 2’si kadın 13 tutuklunun yaşamını yitirdiğini, bunlardan 4’ünün hastalığı nedeniyle yaşamını yitirdiğine dikkat çekerek, 3 tutuklunun da ateşli silahla öldürüldüğünü söyledi. 6 tutuklunun şüpheli şekilde yaşamını yitirdiğini belirten Çevirmen, hak ihlalleri karşısında başlayan açlık grevlerine dikkat çekerek, “Afyon 1 Nolu T Tipinde mahpuslar hak ihlalleri ve ayakta sayım gerekçesiyle 2 Ocak 2023 tarihinde açlık grevi başlatmış, ancak 6 Şubat’ta meydana gelen depremden sonra açlık grevini sonlandırmışlardır. Bolu F Tipi Kapalı Hapishanesinde tutulan bir mahpus yaşadığı sorunlardan kaynaklı olarak 14.06.2022 tarihiden itibaren ölüm orucu başlatmış, yapılan yazışmalar ve savcı ile yapılan görüşmelerden sonra 12 Mart 2023 tarihinde eylemini sonlandırmıştır.  Sincan 2 Nolu Yüksek Güvenlikli Kapalı Hapishanesinde mahpuslar Nisan ayı başlarında 3’er günlük dönüşümlü açlık grevi başlatmışlar ve hala devam edilmektedir.  Samsun/Kavak S Tipi Kapalı Hapishanesine deprem bölgesinden getirilen mahpuslara uygulanan işkence ve kötü muameleye karşın 1 günlük açlık grevi yapılmıştır” bilgilerini paylaştı.

‘Belirtilen sayının üstünde hak ihlali var’

İç Anadolu’daki cezaevlerinde en az 32 tutuklunun sağlık hakkının ihlal edildiğine dikkat çeken Çevirmen, en az 52 tutuklunun da işkence ve kötü muameleye maruz kaldığını belirtti. Çevirmen, Adalet Bakanlığı’nın bilgi paylaşmama, haberleşmenin sürekli engellenmesi, özellikle taşra hapishanelerinden haber alma konusunda yaşanan güçlükler, adli mahpusların yaşadıklarını basına, yetkili makamlara ve insan hakları örgütlerine (çoğunlukla) iletmemesi nedeniyle işkence ve kötü muameleye maruz kalan mahpus sayısının belirtilen sayının çok üzerinde olduğunu ortaya çıkarmaktadır.”

‘Tahliyeler engellenmekte’

İHD Hapishaneler Komisyonu üyesi avukat Mahir Uslu ise, disiplin cezaları ve infaz yakmalara ilişkin verileri açıkladı. İç Anadolu bölgesinde İdare ve Gözlem Kurulu (İGK) kararıyla en az 32 tutuklunun koşullu salıverilme ve denetimli serbestlik hakkının ihlal edilerek engellendiğini belirterek, şunları söyledi: “Ağır hasta olan ve cezalarının son yılında olan mahpuslar, iyi hali olan mahpuslar dahi tahliye edilmemektedirler. Disiplin soruşturmaları ve cezalar nedeniyle iyi halden denetimli serbestlik hakkı zaten mahpuslara kullandırılmamaktadır. Gözlem Kurulu kararlarıyla mahpusların koşullu salıverilme ve denetimli serbestlik hakları engellenmektedir.”

Adalet Bakanına çağrı

Raporun sonuç kısmında Türkiye’nin taraf olduğu ulusal ve uluslararası sözleşmeler hatırlatılarak, “Heyetlerimiz ve kurumumuz; hapishane rejimi, fiziki koşullar ve uygulanan muameleler hakkında etkili bir idari ve yargısal denetim sağlanması gerektiğini tespit etmiştir. İşkence ve Diğer Zalimane, İnsanlık Dışı ya da Onur Kırıcı Muamele ya da Cezanın Önlenmesi Sözleşmesi Seçmeli Protokolü’ne uygun şekilde, ‘bağımsız’ ulusal denetim mekanizmalarının oluşturulması gerekmektedir. Tüm cezaevlerinde yaşananlara, hak ihlallerine, sağlığa erişim engellerine karşı Adalet Bakanlığı’nı, ilgili tüm kurum ve kuruluşları göreve davet ediyoruz” denildi.

ANKARA