Esad 12 yıl sonra Arap Birliği’nde: Gözler SMO’nun geleceğinde

Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad, 12 yıl aradan sonra Arap Birliği’nde liderler zirvesine alındı. Gözler bundan sonra Türkiye ve Arap ülkelerinin desteğiyle kurulan hükümet ve bağlı paramiliter güçlerin ne yapılacağında

Suriye, iç savaşta atıldığı 22 üyeli Arap Birliği Zirvesi’ne 12 yıl sonra yeniden döndü. Gözler Türkiye ve Arap ülkelerinin desteklediği “Suriye Geçici Hükümeti”nin geleceğine; İdlib, Efrin, Cerablus, Serekaniye, Gire Spi’de fiilen TSK’ye bağlanmış SMO’nun nasıl dağıtılacağına ve bu kentlerdeki TSK’nin durumuna çevrildi.

32. Arap Birliği (Arap Ligi) Zirvesi Suudi Arabistan Krallığı’nın Cidde kentinde başladı. Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad 12 yıl aradan sonra Arap Birliği Konseyi zirvesinin 32. oturumuna alındı. Suriye’nin resmi ajansı SANA’nın haberine göre Cumhurbaşkanı Esad, Cidde’deki Kral Abdülaziz Uluslararası Havalimanı’na vardığında Mekke Mükerreme Bölgesi Vali Yardımcısı Prens Badir bin Sultan bin Abdülaziz Al Saud, Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Abu El Gayiz, Cidde Valisi Salih bin Ali El Türki, Onur Misyonu Başkanı Tam Yetkili Bakan Selman bin Hazaa El Mutayri ve Mekke Mükerrene Bölgesi Polis Müdürü Tümgeneral Salih Avvad El Cabiri tarafından karşılandı.

Esad zirve kapsamında Tunus Devlet Başkanı Kays Said ile de bir araya geldi. Esad, Suriye ile Tunus arasındaki tarihi ilişkilerin geri dönüşünü memnuniyetle karşıladığını, güçlendirilmesi gerektiğini söyledi.

Said de amacın Suriye’yi parçalara bölmek olduğunu ancak Suriye halkının işlerine karışmayı asla kabul etmediğini kaydetti. Said, “Sizler bizim kardeşimizsiniz ve size zarar veren bize de zarar verir, Suriye bizim ülkemizdir ve Fransız sömürgeciliği döneminde Suriye’ye sığınan çok sayıda Tunuslu vardı ve Suriye’nin Arap Mağrip ile ilişkileri her zaman mükemmeldi” dedi.

BM açıklaması

BM Genel Sekreteri Sözcü Yardımcısı Ferhan Hak, Beşar Esad’ın Arap Birliği Liderler Zirvesi’ne katılma kararını olumlu karşıladı. Al Mayadeen TV kanalına göre, BM Genel Sekreteri Sözcü Yardımcısı Ferhan Hak, Esad’ın Arap Birliği Liderler Zirvesi’ne katılmasının siyasi sürecin ilerlemesinde etkili olmasını umduğunu ifade etti.

Arap Birliği, iç savaş nedeniyle 12 Kasım 2011’de Suriye’nin üyeliğini askıya almıştı. 7 Mayıs 2023’te Mısır’ın başkenti Kahire’de Arap Birliği’ne bağlı ülkelerin dışişleri bakanlarının toplantısında Suriye’nin Arap Birliği’ne (Arap Ligi) yeniden kabul edilmesi kararlaştırılmıştı.

Suriye’nin dönüşüne izin veren Arap ülkelerinin ve AKP-MHP yönetiminin desteklediği Suriye milli Ordusu (SMO), Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu’nun (SMDK) ne olacağı merak ediliyor. Bu ülkelerin desteklediği “Suriye Geçici Hükümeti”nin durumunun ne olacağı, İdlib, Efrin, Cerablus, Serekaniye, Gire Spi’de fiilen TSK’ye bağlanmış SMO’nun nasıl dağıtılacağı ve bu kentlerdeki TSK’nin durumun ne olacağı merek ediliyor.

SUK, SMDK, ÖSO, SMO, MİT

Suriye’de protestolar 15 Mart 2011’de başladı. Türkiye, Suudi Arabistan, Katar, BAE gibi ülkeler Türkiye sınırlarını kullanarak cihadist grupları örgütledi, silah yığınağı yaptı, para yardımlarında bulundu.

29 Temmuz 2011’de paramiliter Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) kuruldu. Arap ülkelerinin parasla desteğiyle MİT bu yapıyı silahlandırdı. MİT içinde bir kanat savaş ağalarıyla birlikte ÖSO kurucularından albay Hüseyin Harmuş, binbaşı Mustafa Kassum’ı kaçırıp Hatay üzerinden Suriye yönetimine teslim etti. ÖSO, MİT eliyle yeniden yapılandırıldı. Türkiye’deki bazı tarikatlar cihadist devşirmede, parasal trafikte rol aldı. Türkiye dahil onlarca ülkeden cihadistler Türkiye’deki havalimanlarından, Hatay’dan, Urfa’dan, Antep’ten, Kilis’ten Suriye’ye taşındı. Türkiye’de bazı kentlerde askeri kamplar oluşturuldu. ABD, bazı AB ülkelerinin de desteğiyle Türkiye’deki kentlerde eğit-donat adı altında cihadist gruplar eğitildi. Geçici hükümet oluşturuldu, Genelkurmay ve bakanlıklar oluşturuldu.

Türkiye ve bazı Arap Birliği ülkeleri, Esad’ı devirmek için 23 Ağustos 2011’de Suriye Ulusal Konseyi’ni (SUK) kurmuştu. SUK’un askeri kanadı ÖSO idi. Cihadist yapılar zaman zaman birbiriyle çatışınca, organizasyon sorunları yaşanınca Katar, Türkiye, Suudi Arabistan gibi ülkeler Katar’ın başkenti Doha’da 11 Kasım 2012’deki toplantıda Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu’nu (SMDK) kurdu. 19 Mart 2013 tarihinde İstanbul’da düzenlenen bir konferansta SMDK üyeleri tarafından Suriye’de kurulan “geçici hükûmet” başbakanı olarak Gassan Hitto atandı, bakanlar atandı. Daha sonra Suriye Geçici Hükümeti Başbakanı Abdurrahman Mustafa oldu.

Türkiye, silahlı grupları sık sık farklı çatılarda buluşturdu. Paramiliter gruplar bir kez daha Riha’da (Urfa) (Akçakale) bir araya getirildi, Ulusal Kurtuluş Cephesi de getirilerek 4 Ekim 2019’da SMO (Suriye Milli Ordusu-Ceyşül Vatani) oluşturuldu. Çok sayıda Arap ülkesi Beşar Esad yerine SUK, SMDK, SMO’nun kurduğu “Suriye Geçici Hükûmeti”ni tanıyordu. birçok Arap ülkesinin Şam’da yeniden diplomatik misyonlar açmasıyla (Suudi Arabistan da 10 Mayıs 2023’te Suriye’deki diplomatik misyonunu yeniden açtığını duyurdu.) ve Arap Birliği Zirvesi’ne Suriye’nin yeniden dahil edilmesiyle yeni bir dönem başlamış oldu.

SADAT gerçeği

AKP-MHP hükümetiyle bir süre çalışan mafya liderlerinden Sedat Peker, SADAT üzerinden Suriye’deki silahlı yapılara silah taşıdıklarını itiraf etti. Türkiye, paramiliter grupları, Efrin, Cerablus, Bab, İdlib, Serkaniye, Gire Spi (Tel Abyad) gibi yerlerde kullandı. Yine silahlı gruplar Libya, Dağlık Karabağ gibi yerlerde kullanıldı. HDP İzmir İl Örgütü binasını basıp Deniz Poyraz’ı katleden Onur Gencer’in de SADAT tarafından Suriye’de silahlı eğitimden geçirildiği tespit edilmişti. Paris’teki Kürt Kültür Merkezlerine son dönemdeki saldırılarla ilgili suçlanarak Mayıs 2023’te Fransa’da gözaltına alınan bir kişi SADAT üyesi çıkmıştı.

HABER MERKEZİ