10 yıl önce katledilen Sakine Cansız’ın bir röportajında İran rejimine karşı ‘YJRK sadece Kürt kadınlarına değil, oradaki bütün kadınlara; Fars, Beluc, Azeri diğer halklardan kadınlara da gerçekten öncülük yapabilecek güçtedir’ sözleri bugünlere ışık tutuyor
Fransa’nın başkenti Paris’te 9 Ocak 2013’te yoldaşları Kurdistan Ulusal Kongresi (KNK) Paris Temsilcisi Fidan Doğan (Rojbîn) ve Kürt Gençlik Hareketi üyesi Leyla Şaylemez(Ronahî) ile katledilen PKK kurucularından Sakine Cansız (Sara) ölümünün üzerinden 10 yıl geçti. Katliam henüz aydınlatılamazken, cezaevinde öldüğü iddia edilen tetikçi Ömer Güney’in itirafları ile olayın MİT tarafından organize edildiği ortaya çıktı ancak dosyada henüz bir ilerleme yok.
Sözleri bugüne ışık tutuyor
Ömrü direnişle geçen Cansız Kürt Kadın Hareketi’nin ilk öncülerinden olurken, her sözü ve pratiği de kendisinden sonrakilere yol gösterdi. Cansız ile 4 Nisan 2011’de Yekîtiya Jinên Rojhilatê Kurdistan’ın (Doğu Kurdistan Kadın Birliği-YJRK) 3. Konferansı sırasında verdiği röportaj, 11 yıl sonra ilk kez geçen yıl (2022) yayımlanırken, sözleri bugünlere ışık tutar nitelikte.
Röportajda Kürt Kadın Hareketi ve Rojhilat’taki kadın mücadelesiyle ilgili öngörüleri dikkat çeken Cansız, erkek egemen sisteme ve faşist yönetimlere karşı kadın özgürlük mücadelesinin önemine dikkat çekerek, “Kadının özgürlük ideolojisinden başka dostu yoktur” diye belirtiyor.
‘Örgütsüzlük ideolojiksizliktendi’
40 yıllık mücadelenin dört parça Kurdistan’daki tüm kadınlar için de önemli bir deneyim olduğunu belirten Cansız, “Bu süre içerisinde kadın örgütlenmemiz genel olarak bütün Kurdistan’a yayıldı ve bugün parçaları kapsıyor. Hatta bunun da ötesinde Kurdistan sınırlarını aşarak bulunduğumuz coğrafyada bütün diğer kadınları da etkiliyor, kapsıyor. Fiili olarak da birçok kadın, bunun içerisinde yer alıyor. Kadınlar olarak en trajik yanımız, örgütsüz olmamızdı. Örgütsüzlük nereden kaynaklanıyordu? İdeolojisizdik. Süreç içerisinde mücadelemizle adım adım kadının kurtuluş ideolojisine ulaşarak, onun ilkeleri etrafında kendisini örgütleyip, daha çok güç haline getirdi” dedi.
Kadınların çıkışı devrimci bir çıkıştır
Cansız, Rojhilat’taki kadınların mücadeleye katılımına dair ise, “Bu mücadele içerisinde Rojhilatlı kadın yoldaşlarımız da var. Özellikle önderliğimize yönelik komplodan sonra katılım daha da yoğunlaştı. Baştan itibaren Rojhilat’ta mücadele etkiliydi ve arayışlar vardı. Tarih boyunca Rojhilat’ta halkımızın özgürlük arayışları ve direnişi hep vardı. Fakat önderliğimize yapılan komplodan sonra büyük bir bağlılık, kitlesel bir sahiplenme gelişti. Fakat bunun içerisinde kadının sahiplenmesi, genç kızların mücadeleye akın etmesi çok önemlidir. Kadının özgürlük dağlarına akın etmesi başlı başına bir devrim. Önderlik bu konuda derdi ki, ‘Bir evden bir kadın çıkmışsa, orda bir devrim olmuş demektir. Bir köyden bir kadın çıkmışsa orası devrimleşir, devrimcileşir.’ Rojhilat’taki her çıkış Makû’dan, Urmiyê’den, Sine’den, Hewreman’dan her çıkış, her bir kadın yoldaşın gelişi gerçekten başlı başına bir özgürlük adımıdır, bir devrimdir. Niye? Çünkü Rojhilat ve İran’daki sistem yani Ortadoğu’daki genel sistem biraz da İran şahsında katı bir hale büründü. Ulus devlet geleneğiyle oradaki rejim dini siyasallaştırdı, dini devletleştirdi, ulusallığı devletleştirdi. Her toplumsal gelişme topluma, halka, insanlığa ait bütün değerlere devlet zihniyetiyle ve o rejimin zihniyetiyle baktı. Gerçekten öyle bir noktaya gelmiş ki, en çok kadının karanlığı yaşadığı bir toplumsal gerçeklik var” diyor.
Hissediş bilince çıkarsa başarırız
“Her bir arkadaş katılımıyla geldiği çevreyi, aileyi etkiliyor. Kadının özgürlüğünü kadından çalan o sisteme karşı her arkadaşın mücadeleye gelişi verilecek en büyük cevaptı” diyen Cansız devamında, “Ama o potansiyelin örgütlendirilmesi, kadının toplumun bütün sorunlarını çözme iddiası, onun çabası, örgütlülüğü daha da büyük önem kazanıyor. Kendimizi doğru ve güçlü örgütlersek buna cevap oluruz. Tarihi bir adımdır. YJRK’nin 3. Konferansı’nda tartışma düzeyi ve sistemi yeniden ele alma çok güçlüydü. İran rejiminin kadın üzerinde yarattığı vahşet, idam, recm ve diğer bütün uygulamalar yeniden ele alındı. Bunu yeniden iliklerine kadar hissetme vardı. Ben bunu hem kendim hissettim hem de bütün arkadaşlarda gördüm. Bu hissediş bilince dönüştüğünde, kararlılığa, perspektife, örgütlülüğe dönüştüğünde ancak cevap oluyor. Bununla cevap verebilir, o rejimin uygulamalarını aşabilir ve kırabiliriz” diyor.
Sistemin yozlaşmasının örneği
Röportajın devamında kadınlara yönelik İran’da yapılan işkencelere değinen Cansız, “Hiçbir kadın recim olmayı ister mi? Hayır, asla. Rejimin uygulamalarına ilişkin bir filmi örnek vererek, arkadaşlarla paylaşmak isterim. Belki sizler de izlemişsiniz. Filmin ismi; sanırım Süreyya’yı Taşlamak. O filmden ben çok etkilendim. Belgesel niteliğinde bir film. Orada çok çarpıcı yanlar gördüm. Onun için kadın ve erkek arkadaşların izlemesi gereken bir film. Özellikle de erkek arkadaşların o film şahsında sistem gerçekliğini, erkek gerçekliğini sistemin erkeği ve kadının getirdiği noktayı bir kez daha görmesini sağlar. Yine bu sistemin yarattığı yozlaşmayı, dejenerasyonu, kişiliksizleşmeyi, ekonomik ve siyasal olarak yarattığı sonuçları değerlendiriyoruz” diyor.
Toplum katlediliyor
“O kadın recmedilirken taşları o mahalledeki bütün çocuklar topluyor. Yani aslında o kadın şahsında bir toplum katlediliyor. Toplumu, yani kendi çocuk ruhunu katlediyor” diyen Cansız, ” Böylece o yaşta çocukları da suça bulaştırıyor ve kirletiyorlar. Belki farkında değil, onun dışında gelişiyor ama sistem o küçük yaşta erkekte onu yaratmış. Herkes o suça bulaşıyor, herkes taş topluyor, herkes yiğitleniyor. Orada yiğitlik kadını recmetmedir, taş atmadır, öldürmedir. Egemen siyasetin bütün siyasi ilişkileri böyledir, dili böyledir ekonomik, kültürel alanda böyledir” diyor.
Bu gerçeği değiştirmek önemlidir
Devamında, “Sistem budur ve düşünün, böyle bir sistemin ruhu nasıl olur? Böyle bir sistemde çocuğun ruhu, böyle bir sistemde erkeklerin ruhu nasıl olur? Bu erkeklerde insanlık kalır mı, sevgi kalır mı, duygu kalır mı? Hiçbir şey kalmıyor. İnsanlığa ait hiçbir şey bırakılmıyor ve bu yaygınlaştırıldıkça, geliştirildikçe ne oluyor? Toplum böyle çürüyor, çürütülüyor. İşte bu gerçekliği değiştirmek, ruhu bu kadar kirletilmiş, ruhu öldürülmüş bir toplumu, zihniyeti, bir rejim gerçekliğini değiştirmek önemlidir. İdam da böyledir. Aynı zihniyetle insanlar seyrediyor. Dar ağacına gönderilirken seyrettiriliyor. Burada insanlık bitmiştir” diyen Cansız buna karşı kadınların örgütlendiğini belirtiyor.
Rojhilat’taki çıkışı güçlü yapmak gerekir
“Kaderi değiştirmemiz gerekiyor, o zihniyeti değiştirmemiz gerekiyor. O zihniyetin bütün alanlardaki etkilerini kırmamız gerekiyor. Bu toplumun yaşadığı, kadının tarihsel ve güncel olarak yaşadığı bütün bu zulmü, acıları hissetmek ve hislerle buna cevap olmaktır. Bunun bilincini, düşüncesini, ufkunu, örgütünü, mücadele araçlarını yaratmaktır. Ancak ve ancak böyle aşabiliriz; örgütlülükle” diyen Cansız, “Doğu Kürdistan’da çıkışı daha güçlü yapmak gerekiyor. Şimdi Ortadoğu’da birçok gelişme var. Ortadoğu halklarının kaderi aslında bizim toplumumuzun kaderinden çok farklı değil. Yıllarca yaşadıkları cendereden çıkmak istiyorlar. Devletlerin, rejimlerin her yönüyle uyguladığı baskıdan kurtulmak istiyorlar. Özgürlük arayışları var, demokrasi arayışları var ve bunlar önemlidir. Demek ki olaylar, mücadele birbirini etkiliyor. Bizim mücadelemiz birçok halkı etkiledi ama Kurdistan’ın bir parçası olarak Rojhilat daha çok etkilendi, çok daha fazla hissedildi” diyor.
Kürt kadınlarının gücü var
Ulusal birliğe de vurgu yapan Cansız, “Kürt kadının kendi içindeki birliği, örgütlülüğü, diğer kadınlarla ilişkisi, herkes için bir özgürlük alanı, özgürlük gücü olarak görülmesi önemlidir. Birçok kadının, Arap, Fars, Türk kadınların, yani uluslararası alanda diğer bütün halklardan kadınların ilgisini çeken bir mücadele odağıyız. Bu yanımızı görmemiz gerekiyor. Doğu Kürdistan’da da YJRK sadece Kürt kadınlarına değil, oradaki bütün kadınlara; Fars, Beluc, Azeri diğer halklardan kadınlara da gerçekten öncülük yapabilecek, onların tarihsel özlemlerini gerçekleştirebilecek bir güçtedir. O gücünün olduğuna inanıyorum” diyor.
Kaynak: MA
#Sakine #Cansızın #İran #öngörüsü #Kürt #kadınları #değişime #öncülük #yapacak